Bakan Dönmez : Devlet 160 Milyar TL’lik Fedarkarlık Yaptı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, katıldığı bir televizyon programında doğalgaz fiyatlarının 5 ile 8 kat arasında artış sağladığını fakat tüketiciye bu artışlarının tümünün yansıtılmadığını açıkladı.

Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanı Fatih Dönmez, yaptığı açıklamada ” Doğalgaz geçtiğimiz yıla göre 5 ile 8 kat arasında toptan satış fiyatları arttı. Bu maliyetleri benzer kaynaklardan da aldığımız için ülkelerin maliyetleri birbirine yakın. Biz bu büyük maliyetin bir kısmını üzerimize aldık. 4’te3’ü devlet karşılıyor. Konut da biz sadece yılbaşında %6 artışlarla gidiyorduk. Haziran’da %12’lik artış oldu. Hanehalkının önceki yıla göre %18’lik bir artış oldu. Biz bu indirimleri yapmasaydık, hane halkına kabaca 3-4 kat daha yüksek bir fatura gelecekti. Enerji fiyatındaki artışın hepsini tüketiciye yansıtmıyoruz. Devlet 160 milyar TL’lik fedakarlık yaptı. ” dedi.

Devlet 160 Milyar TL’lik Fedarkarlık Yaptı

’’Avrupa’da aslında benzer sıçramalar var. Elektrik piyasaları için söylüyorum, 3-4 kat artış oldu. Bu artış hükümetler için büyük sıkıntı oldu. Avrupa’da bu fiyatların artışı doğal olarak ithal eden şirketler için büyük baskı oluşturdu. Fransa’da İtalya’da devlet eliyle gazı devlet eliyle getirmedikleri için kontrol edemediler. BOTAŞ devlete ait olduğu için biz müdahale edebildik. Bazı ülkeler hanehalkına çek verdiler. Diyelim 400 euro geldi, 100 euro çek verdiler. “Faturanızı bununla ödeyin” diyerek. Bazıları böyle bir yöntem buldu.’’ olarak konuştu.

İşte Dönmez’in açıklamalarından satır başları:

Geçen yıl petrol varil fiyatı 40-45 dolardı. Doğalgazın bin metreküpü 150 dolarların altına düşmüştü. Kömür fiyatı 40-45 dolar civarındaydı. Neredeyse 2 katı oldu. Kömür fiyatları da bunları takip etti. Eylül Ekim aylarında 200-250 dolar fiyatlarına geldi. Pandeminin etkisi var. Pandemiden çıkışla birlikte bu kapanmalar artık eskisi kadar değil. Biriken bir talep vardı. Sadece sosyal hayatımız etkilenmedi ekonomik hayat da etkilendi. ABD’de son 40 yılın en büyük enflasyon rakamlarını konuşuyoruz. Avrupa’da da aynı durum var.

Elimizde bazı ileri vadeli teslimatların fiyatlarını kestirebiliyoruz ama 2-3 yıl sonrasını kestirmek zor. Bu kış böyle gidecek gibi gösteriyor. İklim değişikliğiyle birlikte bu fosil yakıtlara karşı bir direnç var. Uzunca yıllardır bu konuşuluyor. 21. yy ülkelerin ortak sorunlarından bir tanesi. Bu arada gelebilecek yaptırımlar da bu sektörün iştahını kısıtlıyor. Karbonsuzlaşma olacaksa ileride alternatif yakıtlar konuşuluyor. Bu konuşulanlar batılı şirketlerin uzun vadeli yatırımlarını da gözde geçirmeye sebep oluyor. Bir de arkasından pandeminin etkisiyle fiyatlara böyle yansıdı.

"ELİMİZDE DOĞALGAZ VAR"

Evlere doğalgaz vermeme gibi durum söz konusu değil. Çin’de enteresan şeyler oldu. Kışa girerken kömür bağlantıları yaptılar. Fiyatlar anormal yükselince bazı fabrikalara dediler ki; Siz de üretimleri erteleyeceksiniz. Bunun ardından kömür fiyatlarında bir gerileme yaşandı. Elimizde doğalgaz var. Teknik olarak bir sorun yok, kontratlarımız var. Her yılın sonunda bir sonraki yılın planlamasını yaparız. Geçtiğimiz yılda bu dönem için planlama yapıldı. 50-51 milyar metreküp bir talep yapıldı. Biz de yaklaşık 10 milyar metreküplük bir ilave oldu. Bunu biz nereden karşıladık. Spot piyasalardan ilave kontrol yapmak üzere bu tedariki karşılar olduk. Bu spot piyasalardan 1 yıllık kontratlar yapılır. Biz 3-4 yıldır giriş kapasitelerinin ve çıkışların noktalarını artırdık. Şimdi biz 2 tane LNC terminali ekledik. Yeraltı depolarının kapasitelerini artırdık bu arada.

TUZ GÖLÜNÜN ALTINDA DEVASA DEPO

Biz geçtiğimiz yıllarda 250 metreküpe kadar çıkmıştı. Biz bu doğalgazı ağırlıklı olarak konutlara veriyorduk. Bugün 81 ilin tamamı doğalgaz kullanıyor. Doğalgazın erişme oranı %80’lere çıktı. %70’i de doğalgaz kullanıyor. Ülkemizin nüfusu da büyük olunca teknik altyapıyı geliştirmek gerekiyor. Büyük tesisler. Tuz gölündeki yeraltı büyük bir depo. Biz burada tuz yapılarını Kızılırmak’tan su taşıyarak basıncı su üretim mağara oluşturuyoruz. 1 mağaraya bir Eyfel Kulesi sığacak şekilde mağara açıyoruz.

Bu tesis yönetim binalarının olduğu bir yer. Kompresör istasyonlarımız var. Onlar üst tarafta kuyuya giriş üniteleri var. Biz mağaraya gazı basıyoruz ve tekrar kullanıyoruz. Bu proje bittikten sonra hazır su geliyor. Çiftçimize dedik ki bu suyu Devlet Su İşleri’ne vereceğiz ve bu bölge tarıma açılacak. Toplamda baktığımızda 10 milyar m3’lük bir yeraltı doğalgaza kavuşmuş olacağız. Ya her yere doğalgaz götürmeyecektik, ya da sanayinin talebini kısıtlayacaktık.

FATURANIN 4’TE 3’ÜNÜ DEVLET KARŞILIYOR

LNC piyasası dünya marketinde giderek büyüyor. Hem kaynak giriş noktalarını aktarıyoruz. 1 yıl sonra da sıkıntı yaşamayız. Çünkü bugünden gelecek yılların planlamasını yapıyoruz. Bu ekstradan gelen talep artışı için biz ekstradan anlaşmalar yaptık. Avrupa’daki sıkıntı şu; benim bahsettiğim depoları dolduramadılar ve ilave gaza ihtiyaçları oldu. İlave gaza ihtiyaçları olunca talep de yükselmiş oldu. Doğalgaz geçtiğimiz yıla göre 5 ile 8 kat arasında toptan satış fiyatları arttı. Bu maliyetleri benzer kaynaklardan da aldığımız için ülkelerin maliyetleri birbirine yakın. Biz bu büyük maliyetin bir kısmını üzerimize aldık. 4’te3’ü devlet karşılıyor. Konut da biz sadece yılbaşında %6 artışlarla gidiyorduk. Haziran’da %12’lik artış oldu. Hanehalkının önceki yıla göre %18’lik bir artış oldu. Biz bu indirimleri yapmasaydık, hane halkına kabaca 3-4 kat daha yüksek bir fatura gelecekti. Enerji fiyatındaki artışın hepsini tüketiciye yansıtmıyoruz. Devlet 160 milyar TL’lik fedakarlık yaptı.

Avrupa’da aslında benzer sıçramalar var. Elektrik piyasaları için söylüyorum 3-4 kat artış oldu. Bu artış hükümetler için büyük sıkıntı oldu. Avrupa’da bu fiyatların artışı doğal olarak ithal eden şirketler için büyük baskı oluşturdu. Fransa’da İtalya’da devlet eliyle getirmediğiniz için nasıl kontrol edebilecekti. BOTAŞ devlete ait olduğu için biz müdahale edebildik. Bazı ülkeler hanehalkına çek verdiler. Diyelim 400 euro geldi, 100 euro çek verdiler. "Faturanızı bununla ödeyin" diyerek. Bazıları böyle bir yöntem buldu.

AVRUPA’DA EN UCUZ DOĞALGAZ TÜRKİYE’DE

Avrupa’daki hane halkı fiyatları arasındaki farkı gösterebiliriz. İsveç’te km kWh 0,23. 10’la çarpsak 2.3 euro ödüyor. Yunanistan komşumuz 1 euro ödüyor. Biz 19 cent ödemiş oluyoruz. Avrupa’daki ülkelerden en ucuz doğalgazı Türkiye ödüyor. Benzin, litre bazında Hollanda’da 2 euro. İspanya’da 1,5 eurolardan bahsediyoruz. Türkiye 0,62 euroyla Avrupa’da en alt sırada yer alıyor. Biz vergilerin tamamını kaldırdık. Neredeyse rafine çıkış fiyatını burada yansıtıyoruz. Biz bir de enerjide dışarı bağlı ülkeyiz. Toplam enerji ihtiyacımızın %70’ini dışardan alıyoruz. Elektriğin konutlar için yarısını devlet karşılıyor. Bu yıl yaklaşık 21 milyar TL’lik de sübvansiyon söz konusu elektrik için. Sosyal yardım alan vatandaşlarımız var. 150 kWh kadar o vatandaşlarımızın elektrik ihtiyaçlarını bakanlığımız karşılıyor. Yaklaşık devletimiz 6 milyar TL’lik de buradan sübvansiyon yapmıştır.

KARADENİZ’DEKİ DOĞALGAZ: ÜRETİME 2023’TE GEÇECEĞİZ

1 yıl önce keşfin arkasından çıkmıştık. Sonrasında da olumlu gelişmeler oldu. 2023 hedefimiz. İnşallah o gazı getireceğiz. Saha büyük bir saha. Kuyu açılacak. Üretilen gaz boru sistemiyle kıyıya getirilecek ve burada işletilecek. Bunlar tabi zaman isteyen işler. İlk üretime 2023’te geçeceğiz. Karadeniz’deki gaz 2023’te ulusal sisteme bağlanacağız için gelecek. Günlük üretimi 10 milyon metreküp olarak planladık. 2025-25 gibi maksimum üretime çıkacağız. Bugün konutlarımızın ürettiği doğalgaz miktarı da buralarda. Orada ürettiğimiz gazla da konutlarımızın tükettiği gazı karşılayacağız. Mühendislik çalışmalarımız devam ediyor. İlk açıkladığımız rakam toplam rezervle ilgiliydi. Bu arada biz o gün 1. kuyuyu açmıştık. Bugün 8. gazı açıyoruz. 10. kuyuyla birlikte üretime geçeceğiz. Boru hattına önümüzdeki yıl başlayacağız. 169 km’lik bir mesafeden bahsediyoruz.

"HANEHALKINA ÇOK DAHA EKONOMİK DOĞALGAZ VERECEĞİZ"

2100 metreden aşağıda bir 2000 metre daha iniyoruz. Derin deniz işlemleri sonuç olarak bunlar. Şu anda borularımız imal ediliyor. Belirli bir safhaya geldi. Bizim maliyetleri kontrol edemediğimiz bir durumdan bahsettik. Petrolde, benzinde ve elektrikte örnekler verdim. Gemilerimizi filomuza dahil ettiğimiz için operasyonel faaliyetleri minimalize ettik. Günün sonunda hem devletimiz kazanmış olacak, hem de milletimiz kazanmış olacak. Toplam tüketimimizin de %30’una tekabül edecek. Hanehalkı dediğimiz gruba çok daha ekonomik olarak doğalgaz vermiş olacağız. Devam eden çalışmalarımız var.

Kastamonu taraflarında sismik tarama yapıldı. Ordu açıklarında sismik çalışma devam ediyor. Karadeniz’i bir yerde karış karış tarıyoruz. 2007’li yıllarda 2 tane sondaj açılmıştı biliyorsunuz. O çalışmalarda bir netice alınamamıştı. Sakarya Gaz Sahası’nda bu bölgenin yapısal özelliklerini değerlendirdiğimiz için tekrardan girmek istedik. Karadeniz’e bu gözle bir kez daha bakmamız lazım.